برای پیدا کردن پاسخ این پرسشها و سؤاالت نیاز به شناخت حسابداری و تاریخچۀ آن در ایران و جهان داریم. براساس مدارک کشف شده قدمت حسابداری در جهان نزدیک به 6000 سال است.
در ایران نیز مدارک حسابداری بهدست آمده به 25 قرن قدمت، گواه به پیشرفت این دانش در ایران باستان است.
از الواح گلی و سنگنبشتههای پیشینیان )هخامنشیان( چنین بهدست میآید که بهدلیل وسعت جغرافیایی ایران و استفاده از دهها هزار نفر نیروی انسانی جهت اجرای طرحهای اقتصادی از سیستمهای اطالعاتی مالی مانند: بودجهریزی، حسابرسی، حقوق و دستمزد، امور پولی، اوزان، انبارداری و غیره استفاده میشد. همچنین از این اسناد مشخص میشود که در آن زمان مأموران حکومتی دارای لوح گلی خاصی بوده تا در سفرهای کاری خود با نشان دادن لوح به حاکمان محلی توشه سفر و مخارج خود را تأمین کنند، که این موضوع نمونهای از کارتهای اعتباری امروزی است. و باز در دورۀ هخامنشیان مصداقی از پرداخت دستمزد روی گلنبشتههای تخت جمشید بهدست آمده است. موضوع حسابداری با ورود اسالم به ایران و جهان رونق جامعتری به خود گرفت، در آیاتی از قرآن بهصراحت به این بحثها اشاره شده است، بهعنوان نمونه در آیۀ 282 سورۀ بقره تصریح به نوشتن حساب وکتاب )دادوستد(، بدهی مدتدار، تعیین شاخص اندازهگیری دارایی، سرمایه، درآمد، هزینهها و ثبت آنها توسط یک فرد نویسنده عادل را دارد. موضوع ثبت و نگهداری اسناد خمس، زکات، مالیات، غنائم و بیتالمال در آغاز حکومت اسالمی از مسائلی است که مورد تأکید بوده است. همچنین امام علی )ع( در موارد فراوانی به این موضوع اشاره دارد، از جملۀ در نامۀ 53 نهجالبالغه خطاب به مسئولین حکومتی میفرماید: مقدار رنج و زحمت هر کس را در نظر بگیر و زحمت یکی را به حساب دیگری مگذار و در پاداش او به اندازه رنجی که دیده و زحمتی که کشیده کوتاهی مکن. در همین رابطه کتابهای مهمی به رشتۀ تحریر درآمده است که از جملۀ آنها کتاب ابوعبداله محمد الخوارزمی دانشمند مسلمان ایرانی، تحت عنوان مفاتیحالعلوم در قرن سوم هجری است که به توصیف تکنیک و اسناد مرکز حکومتی می ٰ پردازد و نیز در دوران حکومت عباسیان برادران برمکی )یحیی و جعفر برمکی( سیستم مالی دقیق و جامعی در دربار هارونالرشید ایجاد کرده بودند که در قالب دیوان محاسبات، عملیات مربوط به ثبت و ضبط عایدات وخارج حکومت را انجام میداد. و باز میتوان به رسالۀ ضروریات علم حسابداری برای کاتبان و کاسبان محمدبن ابوالوفای بوزجانی اشاره نمود.
